Zakres zainteresowań naukowych Instytutu Zagospodarowania Środowiska i Polityki Przestrzennej - ukierunkowanych na badania prowadzone w obrębie geografii społeczno-ekonomicznej i gospodarki przestrzennej - określają następujące zagadnienia:

• rozwój przestrzenny obszarów miejskich i wiejskich, polityka przestrzenna i planowanie przestrzenne;
• rozwój lokalny i gospodarka przestrzenna, struktura i funkcje miast i ich rola w sieci osadniczej;
• metropolie i obszary metropolitalne;
• rewitalizacja obszarów miejskich;
• fizjografia i środowiskowe uwarunkowania rozwoju przestrzennego;
• struktura przestrzenna i lokalizacja działalności gospodarczej;
• przestrzenne aspekty budownictwa;
• geografia przemysłu;
• geografia transportu;
• geografia emigracji polskiej.

IZŚiPP jest organizatorem bądź współorganizatorem wielu konferencji naukowych. W 1993 r. kierował organizacją (we współpracy z innymi Katedrami i Zakładami UŁ) VII Kongresu Association of European Schools of Planing poświęconemu tematowi Planning and environment in transforming Europe, w którym udział wzięło blisko trzystu uczestników z dwudziestu ośmiu krajów. W latach 1994–2003 Instytut była organizatorem (współorganizatorem) m.in. cyklu ośmiu międzynarodowych konferencji naukowych poświęconych problematyce gospodarki przestrzennej. Od 2004 r. IZSiPP współorganizuje (wraz z Katedrą Gospodarki Przestrzennej Akademii Ekonomicznej w Katowicach) cykl corocznych konferencji naukowych poświęconych problematyce małych miast.
W latach 2003–2019 Katedra/Instytut Zagospodarowania Środowiska i Polityki Przestrzennej był organizatorem następujących konferencji naukowych:

• „Gospodarka w przestrzeni lokalnej”, Łódź, 6–7 listopada 2003 r.
• „Małe miasta – zagospodarowanie i uwarunkowania rozwoju”, Łódź, 17–18 listopada 2005 r.
• „Małe miasta w obszarach metropolitalnych”, Łódź, 15–16 listopada 2007 r.
• „Przestrzeń małych miast – 20 lat transformacji”, Łódź, 5–6 listopada 2009 r.
• „Przestrzeń publiczna oraz sektor usług jako element struktury małych miast”, Łódź 03–04 listopada 2011 r.
• „Spatial Inequality and Cohesion”, Łódź-Kraków, 24–30 maja 2012 r. (konferencja i wyjazd studialny)
• „Członkostwo Polski w UE a rozwój małych miast – ujęcie przestrzenne”, Łódź, 4–5 listopada 2013 r.
• „Wzorce rozwoju lokalnego – lokalna polityka przestrzenna”, Łódź, 16–17 kwietnia 2015 r.
• „Małe miasta – przestrzeń środowisko, gospodarka”, Uniejów, 22–23 października 2015 r.
• XV Ogólnopolska konferencja naukowa z cyklu „Małe miasta. Przestrzeń – społeczeństwo – gospodarka”, Uniejów, 26–27 października 2017 r.
• IV Międzynarodowej konferencji naukowej 2019 r. z cyklu „Problemy i wyzwania geografii komunikacji”, Łódź, 9–10 maja 2019 r.
• XVI Ogólnopolska konferencja naukowa z cyklu „„Małe miasta – przestrzeń, społeczeństwo, gospodarka. Polityka i rozwój lokalny”, Uniejów, 24–25 października 2019 r.

Instytut uczestniczy w realizacji międzynarodowych projektów, m.in. w latach 1994–1997 brał udział i ze strony polskiej koordynował realizację projektu ‘kształcenie kadr dla potrzeb gospodarki miejskiej’ w ramach programu Tempus we współpracy z Uniwersytetem Paryż VIII, Ecole Nationale des Travaux Public d’Etat w Lyonie, Politechniką Berlińską, Uniwersytetem Karola III w Madrycie oraz Politechniką w Bari. W latach 2000–2004 IZSiPP, we współpracy z Uniwersytetem w Utrechcie, uczestniczył w realizacji programu badawczego Contemporary tendencies in spatial patterns of economic development in the Netherlands and Poland.

Instytut realizuje różnego rodzaju projekty we współpracy i na zlecenie administracji oraz władz samorządowych. Efektem tego współdziałania są liczne raporty, ekspertyzy oraz publikacje naukowe, a także prace dyplomowe poruszające lokalne zagadnienia. W ramach współpracy odbywają się również praktyki i ćwiczenia terenowe dla studentów oraz spotkania z urzędnikami partnerskich miast i gmin.

W IZŚiPP przygotowano między innymi raporty i ekspertyzy na potrzeby władz samorządowych Łodzi (Funkcje łódzkiego obszaru metropolitalnego, Łódź 2004; Zagospodarowanie przestrzeni miejskiej Łodzi, Łódź 2005), Szadku (Zmiany granic Szadku, Szadek 2002) czy Skierniewic (Zmiany granic Skierniewic, Skierniewice 2005). W 2007 r. rozpoczęto realizację projektu na rzecz miasta i gminy Stryków. Rezultatem długofalowej współpracy z Urzędem Miejskim w Strykowie są między innymi następujące raporty opracowane w IZŚiPP: Jakość życia w gminie Stryków. Transport, inwestycje, mieszkalnictwo, rekreacja (2016); Perspektywy zmian zagospodarowania kompleksu pałacowo-parkowego w Bratoszewicach w gminie Stryków (2017).

W latach 2009 i 2012 IZŚiPP podpisał z Urzędem Gminy Aleksandrów Łódzki, a następnie z Urzędem Miasta i Gminy Szadek umowy o współpracy obejmujące:

• wykonywanie prac badawczych i ekspertyz na potrzeby społeczności lokalnej,
• przygotowanie prac dyplomowych (magisterskich i licencjackich) podejmujących problematykę lokalną,
• organizowanie praktyk i ćwiczeń terenowych dla studentów,
• przygotowanie publikacji dotyczących problematyki związanej z prowadzonymi badaniami na terenie miasta/gminy.

W czerwcu 2017 r. IZŚiPP zawarł umowę o współpracy z miastem Łódź. Z udziałem Ośrodka Badawczego Europejskiej Polityki Przestrzennej i Rozwoju Lokalnego przeprowadzono w ramach projektu Laboratorium mobilności miejskiej badania mające na celu:

• ocenę dostępności do transportu zbiorowego w Łodzi,
• ocenę przepustowości łódzkich ciągów komunikacyjnych w świetle pomiaru natężenia ruchu,
• określenie wielkości i kierunków przemieszczeń pojazdów w mieście w układzie dobowym, tygodniowym i sezonowym.

W maju 2017 r. IZŚIPP podpisał umowę z gminą Włocławek, w ramach której przeprowadzone zostały z udziałem studentów kierunku gospodarka przestrzenna ćwiczenia terenowe poświęcone tematowi Propozycje zmian w zagospodarowaniu na obszarze rewitalizacji we Włocławku. Wyniki badań w postaci opracowań, baz danych, map tematycznych dotyczących stanu zagospodarowania obszaru rewitalizacji oraz dokumentacji fotograficznej studenckich koncepcji/propozycji zmian zostały przekazane Urzędowi Miasta Włocławek w celu przeprowadzenia analizy obszaru rewitalizacji i podjęcia decyzji o wprowadzeniu ewentualnych zmian w jego obrębie. Władzom samorządowym Włocławka udostępniono również prace dyplomowe studentów, napisane pod promotorstwem pracowników IZŚIPP, podejmujące tematykę zagospodarowania przestrzennego Włocławka.

W 2017 r. IZŚiPP odbyły się ćwiczenia specjalnościowe na potrzeby Rady Sołeckiej Gałkowa Małego. Na podstawie przeprowadzonych badań powstał raport autorstwa dr hab. A. Rochmińskiej i dr K. Leśniewskiej-Napierały pt. Zmiany zagospodarowania terenu zwanego „Pekin” w Gałkowie Małym.

W 2018 r. IZŚiPP zorganizował ćwiczenia specjalnościowe na terenie Łodzi. Wyniki i wnioski z przeprowadzonych badań zostały opracowane w formie raportu autorstwa dr K. Leśniewskiej-Napierały i dr hab. A. Rochmińskiej pt. Diagnoza stanu zagospodarowania przestrzennego obszaru objętego społecznym programem „Wschód Śródmieścia”.

W 2019 r. IZŚiPP zawarł kolejną umowę o współpracy z miastem Łódź. Z udziałem Ośrodka Badawczego Europejskiej Polityki Przestrzennej i Rozwoju Lokalnego wykonano ekspertyzy dotyczące dostępności transportowej terenów wystawy Expo oraz do planowanej w ramach tej wystawy sieci Green Tour.

Realizując postanowienia porozumienia o współpracy z czerwca 2016 r. pomiędzy WNG UŁ a miastem Pabianice, IZŚiPP udostępnił w 2018 r. wyniki badań przeprowadzonych w ramach specjalnościowych ćwiczeń terenowych, zawarte w dwóch opracowaniach: Reklamy w przestrzeni głównej ulicy Pabianic oraz Dostępność przestrzenna do lokalnego transportu zbiorowego w Pabianicach.

Pokłosiem współpracy IZŚiPP z administracją i władzami samorządowymi są liczne publikacje i opracowania. Wśród nich warto wymienić: Leksykon sołectw gminy Szadek (2004), Łódź – wybrane zagadnienia zagospodarowania przestrzennego (2006), Skierniewice. Struktura przestrzenna i uwarunkowania rozwoju (2009), Monografia miasta i gminy Stryków (2009), Leksykon sołectw gminy Zduńska Wola (2011), Leksykon sołectw gminy Zapolice (2011), Funkcjonowanie roweru publicznego w dużym mieście (2020). We współpracy z władzami samorządowymi Szadku oraz Uniejowa wydawane są czasopisma „Biuletyn Szadkowski” (od 2001 r.) i „Biuletyn Uniejowski” (od 2012 r.).

IZSiPP publikuje zwarte wydawnictwa naukowe, zarówno w formie pojedynczych tomów, serii wydawniczych, jak i czasopism. Z inicjatywy i z udziałem pracowników Instyturtu wydawane jest m.in. międzynarodowe czasopismo European Spatial Research and Policy (od 1994) we współpracy z Uniwersytetem w Gröningen (Holandia), Uniwersytetem Zachodniej Anglii w Bristolu (Wielka Brytania) i Uniwersytetem Komańskiego w Bratysławie (Słowacja); później do tej inicjatywy dołączył Uniwersytet im. Karola w Pradze (Czechy). W 2001 r. pracownicy Instytutu uruchomili publikację rocznika Biuletyn Szadkowski (we współpracy z miastem i gminą Szadek), a w 2012 rocznika Biuletyn Uniejowski (we współpracy z miastem i gminą Uniejów). Ponadto Instytut publikuje czasopismo Space-Society-Economy.

Dorobek Instytutu stanowią m.in. takie opracowania zbiorowe opublikowane w formie książkowej jak:

• Urban space management. The case of Łódź, [red. T. Marszał], UŁ, Łódź 1996;
• Local economy and urban development in Poland, [red. T. Marszał], Wyd. UŁ, Łodź 2000;
• Zagospodarowanie przestrzeni miejskiej Łodzi, [red. T. Marszał], Biuletyn KPZK PAN z. 203, Warszawa 2002;
• Przemysł w przestrzeni lokalnej, [red. T. Marszał], Wyd. UŁ, Łódź 2003;
• Budownictwo w przestrzeni lokalnej, [red. T. Marszał], Wyd. UŁ, Łódź 2003;
• Leksykon sołectw w gminie Szadek, [red. T. Marszał], Łódź-Szadek 2004;
• Gospodarka w przestrzeni polskich miast, [red. T. Marszał], Biuletyn KPZK PAN z. 216, Warszawa 2005;
• Łódź - wybrane zagadnienia z zagospodarowania przestrzennego, [red. T. Marszał], Wyd. UŁ, Łódź 2006;
• Lamprecht M., Marszał T. (red.), Skierniewice - struktura przestrzenna i uwarunkowania rozwoju, wyd. UŁ, Łódź 2009, 171 s.
• Lamprecht M., Marszał T. (red.), Monografia miasta i gminy Stryków, Stryków 2009, 316 s.
• Marszał T. (red.), Struktura funkcjonalna małych miast, wyd. UŁ, Łódź 2009 , 137 s.
• Marszał T. (red.), Funkcja przemysłowa małych miast, Wyd. UŁ, Łódź 2009, 128 s.
• Marszał T. (red.), Funkcja usługowa małych miast, Wyd. UŁ, Łódź 2009, 138 s.
• Habrel M., Marszał T. (eds) Economic and social functions of Polish and Ukrainian big cities at the begining of XXI century, Wydawnictwo UŁ, Łódź 2010, 129 s.;
• Habrel M., Marszał T. (eds), Spatial development of Polish and Ukrainian big cities at the begining of XXI century, Wydawnictwo UŁ, Łódź 2010, 132 s.;
• Habrel M., Marszał T. (eds), Urban management and territorial organisation the case of Polish and Ukrainian big cities at the begining of XXI century, Wydawnictwo UŁ, Łódź 2010, 102 s.
• Bartosiewicz B., Marszał T., Gospodarka małych miast z perspektywy 20 lat transformacji, Wydawnictwo UŁ, Łódź, 2011, 153 s.
• Bartosiewicz B., Marszał T. (red.), Kierunki i uwarunkowania rozwoju małych miast z perspektywy 20 lat transformacji. Studium przypadków, Wydawnictwo UŁ, Łódź, 2011, 200 s.
• Bartosiewicz B., Marszał T. (red.), Przemiany przestrzeni i potencjału małych miast w wybranych regionach Polski z perspektywy 20 lat transformacji, Wydawnictwo UŁ, Łódź, 2011, 180 s.
• Bartosiewicz B., Marszał T. (red.), Struktura przestrzenna małych miast z perspektywy 20 lat transformacji, Wydawnictwo UŁ, Łódź, 2011, 132 s.
• Bartosiewicz B., Kowara S., Milewska-Osiecka K., Nalewajko J., Ogrodowczyk A., Turczyn M., Ulańska J., Leksykon sołectw gminy Zduńska Wola, Łódź- Zduńska Wola, 2011, s. 143.
• Bartosiewicz B., Marszał T., Pielesiak I. (red.), Studia KPZK PAN. Spójność terytorialna Łódzkiego Obszaru Metropolitalnego t. 147; Warszawa, 2012, s. 1-186. ISBN 978-83-89693-54-9 ISSN 0079-3507.
• Marszał T., Szadkowski Słownik Biograficzny. Średniowiecze i renesans, Łódź, 2012, s. 187s. ISBN 978-83-7525-733-5.
• Habrel M., Kobojek E. (red.), Lviv and Łódź at the turn of 20th century. Historical outline and natural environment , Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2013, 139 s.; ISBN 978-83-7525-980-3.
• Habrel M., Mularska-Kucharek M. (red.), Lviv and Łódź at the turn of 20th century. Structure of social space , Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2013, 154 s.; ISBN 978-83-7969-028-2.
• Habrel M., Wojnarowska A. (red.), Lviv and Łódź at the turn of 20th century. Spatial development and functional structure of urban space, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2013, 197 s.; ISBN 978-83-7525-956-8.
• Mularska-Kucharek M., Kapitał społeczny a jakość życia na przykładzie zbiorowości wielkomiejskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2013, 244 s.; ISBN 978-83-7969-040-4.
• Bartosiewicz B., Habrel M. (red.), Lviv and Łódź at the turn of 20th century. Structure of economic space, Łódź University Press, Łódź 2014, 131 s.; ISBN: 978-83-7969-261-3.
• Kobojek E., Marszał T. (red.), Natural environment of Poland and its protection in Łódź University geographical research, Łódź University Press, Łódź 2014, 150 s.; ISBN: 978-83-7969-134-0.
• Kobojek E., Marszał T. (red.), Origin of relief of central Poland and its anthropogenic transformation in Łódź University geographical research, Łódź University Press, Łódź 2014, 145 s.; ISBN: 978-83-7969-133-3.
• Marszał T. (red.), Society and space in contemporary Poland in Łódź University geographical research, Łódź University Press, Łódź 2014, 170 s.; ISBN: 978-83-7969-131-9.
• Marszał T. (red.), Spatial development of contemporary Poland in Łódź University geographical research , Łódź University Press, Łódź 2014, 160 s.; ISBN: 978-83-7969-130-2.
• Mularska-Kucharek M., Social capital and quality of life , Jagiellonian University Press, Kraków 2014, 1-169 s.; ISBN: 978-83-7969-428-0.
• Borowska-Stefańska M., Zagospodarowanie terenów zagrożonych powodziami w województwie łódzkim, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2015, 142 s.; ISBN: 978-83-7969-666-6.
• Leśniewska-Napierała K., Geograficzno-polityczne uwarunkowania sytuacji mniejszości polskiej w Litwie i Łotwie po 1990 roku, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2015, 269 s.; ISBN: 978-83-7969-660-4, e-ISBN: 978-83-7969-952-0.
• Mularska-Kucharek M., The Role of Social Capital in the Development of Entrepreneurship, Science Publishing Group, New York 2015, 179 s.; ISBN: 978-1-940366-46-3.
• Wiśniewski S., Zróżnicowanie dostępności transportowej miast w województwie łódzkim, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2015, 224 s.; ISBN: 978-83-7969-521-8.
• Dzieciuchowicz J., Groeger L., Nowa przestrzeń mieszkaniowa. Lofty i rezydencje w Łodzi, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2016, 135 s.; ISBN: 978-83-8088-000-9, e-ISBN: 978-83-8088-001-6.
• Habrel M., ''Przestrzenna organizacja systemów urbanistycznych'', Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2016, 186 s.; ISBN: 978-83-8088-462-5, e-ISBN: 978-83-8088-463-2.
• Marszał T. (red.), Łódzki ośrodek geografii społeczno-ekonomicznej (1945-2015), Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2016, 271 s.; ISBN: 978-83-8088-124-2 (oprawa broszurowa), 978-83-8088-059-7 (oprawa twarda), e-ISBN: 978-83-8088-060-3.
• Marszał T. (red.), Miasto-region-gospodarka w badaniach geograficznych. W stulecie urodzin profesora Ludwika Straszewicza, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2016, 256 s.; ISBN: 978-83-8088-004-7 (oprawa twarda), 978-83-8088-122-8 (oprawa broszurowa), e-ISBN: 978-83-8088-005-4.
• Mularska-Kucharek M., Czernik E. (red.), Jesień życia? Wiosna możliwości! Przewodnik po późnej dorosłości, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2016, 243 s.; ISBN: 978-83-8088-252-2.
• Wojnarowska A., Jakość przestrzeni publicznej centrum miasta. Przykład miast średnich regionu łódzkiego; Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2017, 396 s.; ISBN: 978-83-8088-653-7, e-ISBN: 978-83-8088-654-4.
• Borowska-Stefańska M., Wiśniewski S., Mobilność codzienna osób starszych w Łodzi Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2019, 187 s.; ISBN: 978-83-8142-352-6.
• Kobojek E., Procesy geodynamiczne w przestrzeni zurbanizowanej, Wyd. UŁ, Łódź 2019, 270 s., ISBN: 978-83-8142-684-8, e-ISBN:978-83-8142-685-5.
• Borowska-Stefańska M., Kowalski M., Wiśniewski S., Funkcjonowanie roweru publicznego w dużym mieście, Wyd. UŁ, Łódź 2020, 140 s., ISBN: 978-83-8142-996-2, e-ISBN: 978-83-8142-997-9.
• Marszał T., Mniejszość niemiecka w Polsce Środkowej. Geneza, rozmieszczenie i struktura, Wyd. UŁ, Łódź 2020, 378 s., ISBN: 978-83-8142-751-7, e-ISBN: 978-83-8142-752-4.
• Kobojek S., Kobojek E., Wydmy śródlądowe – środowisko przyrodnicze i działalność człowieka na przykładzie województwa łódzkiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2021, 156 s., ISBN: 978-83-8220-427-8, e-ISBN: 978-83-8220-428-5.
• Pielesiak I., Ogrodowczyk A., Marcińczak S., Budowanie prężności w kontekście kurczenia się miast europejskich, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2021, 168 s., ISBN: 978-83-8220-411-7, e-ISBN: 978-83-8220-412-4.
• Wiśniewski S., Dostępność transportowa i obciążenie sieci drogowej w Polsce w świetle zagrożeń powodziowych, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2021, 456 s., ISBN: 978-83-8220-526-8, e-ISBN: 978-83-8220-527-5.